|
Deze vraag staat centraal voor ons als medewerkers (en vrijwilligers) van Salios. Samen met de bewoners en hun naasten willen we antwoorden vinden op deze vragen en ervoor zorgen dat de bewoners zich zo goed mogelijk voelen. We willen weten wat belangrijk is voor hen. Wat zijn hun ochtendrituelen, gewoontes en speciale wensen? Wat maakt hen gelukkig? We begrijpen dat elke persoon uniek is. Daarom stemmen we onze zorg en ondersteuning zoveel mogelijk af op de behoeften van de bewoner, en bieden we aanvullingen waar de bewoner en het netwerk dat niet zelf kunnen. We doen dit vanuit de methode Omgevingszorg. Op deze pagina leggen we kort uit wat dat inhoudt en hoe deze methode verweven is in onze manier van werken.
De omgeving is van grote invloed op hoe iemand zich voelt. Mensen met een beschadigd brein voelen zich prettiger in een omgeving die voor hen gunstig is, wat helpt bij hun dagelijks functioneren. Bij Salios willen we er samen met de naasten voor zorgen dat de leefomgeving zo aangenaam mogelijk is voor de bewoners. Dit gaat niet alleen over de fysieke omgeving, zoals de eigen kamer en de gemeenschappelijke ruimtes, maar vooral ook over hoe we voor onze bewoners zorgen en hoe we hen aandacht geven.
Om te begrijpen wat er gebeurt in de hersenen, onderscheiden we binnen Omgevingszorg twee soorten hersenfuncties: het emotionele brein en het denkende (cognitieve) brein.
Het emotionele brein (niveau 1 en 2) blijft bij beschadiging van de hersenen het langst in werking. Hierin zitten zowel positieve gevoelens zoals liefde en genegenheid, als negatieve, zoals verdriet en angst. Met ons denkende brein (niveau 3 en 4) kunnen wij dingen als organiseren, plannen maken, beslissingen nemen en onszelf en onze reacties op anderen afremmen en bijsturen. Dit deel van ons brein helpt ons ook om te begrijpen wie we zijn, te weten hoe laat het is, te weten waar we zijn en om de belangrijkste informatie uit alle prikkels om ons heen te halen of juist prikkels af te weren. Het is ook verantwoordelijk voor hoe we taal begrijpen en gebruiken.
De hele dag door doen we met onze zintuigen allerlei indrukken op. We zien, horen, ruiken en voelen van alles uit onze omgeving. In ons brein worden deze indrukken of prikkels verwerkt en bepaalt wat belangrijk is en wat niet. Bij beschadiging van de hersenen kan je veel méér prikkels ervaren dan normaal of het kost veel meer moeite om prikkels te verwerken. Dan ontstaat ‘overprikkeling’.
Als het denkende (cognitieve) brein steeds meer beschadigd raakt, verminderen de functies die we eerder hebben genoemd. Mensen reageren steeds meer vanuit het emotionele brein. Hun ‘filter’ voor prikkels werkt niet goed meer, dus alle prikkels komen binnen en zijn moeilijker te vatten. Zij reageren vaker op instinct en intuïtie. Doordat zij minder begrijpen vanuit het denkende brein, is het voor mensen met hersenschade moeilijker te snappen wat er in hun omgeving gebeurt. Dit kan hen onzeker en angstig maken. Mensen met hersenschade worden meer afhankelijk van hun omgeving om zich comfortabel, begrepen en veilig te voelen. Als de omgeving ongunstig is, kan dit stress veroorzaken. Hierdoor functioneren zij minder goed, net als ieder mens.
Het is natuurlijk fijn om in een oogopslag wat praktische tips te krijgen over het toepassen van Omgevingszorg in je werk.
Hiervoor hebben we startkaarten ontwikkeld, eentje voor de collega’s in de zorgfuncties en eentje voor collega’s in de ondersteunende functies. Handig als geheugensteuntje!
Hier vind je de Toolkit Fysieke Omgeving die voor het programma Omgevingszorg is ontwikkeld. Je leest hierin meer over wat een gunstige leefomgeving voor mensen met dementie is, en welke elementen hierbij een belangrijke rol spelen.
Een aantal fijne leestips:
De dag door met dementie – Anneke van der Plaats De wondere wereld van dementie – Anneke van der Plaats Is dementie erg? – Jos Cuijten Verdermethersenletsel.nl Op YouTube zijn er talloze filmpjes te vinden over Omgevingszorg, neem eens een kijkje!